W tej drugiej części wywiadu, wykładowczyni Araceli Turmo omawia pierwszy aspekt swojej pracy dyplomowej. Ukazuje konieczność i podstawy prakseologicznego uznania powagi rzeczy osądzonej.
Streszczenie pracy magisterskiej (opublikowanej przez Bruylant w 2017 r.)
Powaga rzeczy osądzonej w prawie UE
Powaga rzeczy osądzonej jest istotnym elementem każdego prawa procesowego. Została ona uznana za zasadę prawa Unii Europejskiej przez Trybunał Sprawiedliwości, który stosuje ją mimo braku źródła pisanego od początku istnienia UE. Jego podstawy można określić w podstawowych zasadach, takich jak pewność prawa czy skuteczna ochrona sądowa. Powaga rzeczy osądzonej przejawia się przede wszystkim w formie zarzutu niedopuszczalności, który umożliwia odrzucenie każdej skargi zmierzającej do podważenia tego, co zostało ostatecznie rozstrzygnięte przez sądy Unii. Na wyjątek ten można powołać się jedynie w przypadku, gdy kwestia sporna w pierwszej decyzji jest identyczna z kwestią będącą przedmiotem nowego wniosku. Powaga rzeczy osądzonej stosowana jest również w innych okolicznościach, w celu rozgraniczenia przedmiotu sporu w przypadku częściowej tożsamości kwestii spornych oraz w celu uregulowania korzystania z nadzwyczajnych środków odwoławczych. Funkcje sądów Unii Europejskiej również wymagają powiązania powagi rzeczy osądzonej z normatywnym zakresem aktów sądowych. Jest to niezbędne uzupełnienie zakresu erga omnes uznanego w wyrokach stwierdzających nieważność oraz, w mniejszym stopniu, w stwierdzeniach niemożności stosowania wynikających z incydentalnego kwestionowania aktów Unii. Należy go jednak odróżnić od zakresu normatywnego uznanego dla orzeczeń jako precedensów tworzących lub zmieniających normy o powszechnym zastosowaniu.
Powaga rzeczy osądzonej w prawie UE
Powaga rzeczy osądzonej jest kluczowym elementem każdego prawa procesowego. Została ona uznana za zasadę prawa Unii Europejskiej przez Trybunał Sprawiedliwości, który stosuje ją od początków istnienia Wspólnot Europejskich, mimo braku jakiegokolwiek źródła pisanego. Jego podstawy można znaleźć w podstawowych zasadach, takich jak pewność prawa lub skuteczna ochrona sądowa. Powaga rzeczy osądzonej pojawia się po pierwsze jako zarzut niedopuszczalności, który pozwala sądom odrzucić każdą skargę zmierzającą do ponownego zbadania wcześniejszych orzeczeń sądów Unii Europejskiej. Zarzut ten może być podniesiony tylko wtedy, gdy przedmiot sporu i strony sporu są identyczne jak w sprawie, która została wcześniej rozstrzygnięta. Powaga rzeczy osądzonej jest również stosowana w innych okolicznościach, w celu wyznaczenia granic nowej sprawy, która jest tylko częściowo tożsama z poprzednim sporem, lub w celu kontroli dostępu do nadzwyczajnych środków odwoławczych. Funkcje sądów Unii Europejskiej wymagają również, aby powaga rzeczy osądzonej była powiązana z mocą normatywną aktów sądowych. Powaga rzeczy osądzonej stanowi użyteczne uzupełnienie uprawnienia erga omnes przyznanego wyrokom uchylającym oraz, w mniejszym stopniu, orzeczeniom stwierdzającym brak mocy obowiązującej aktu prawnego. Należy ją jednak zdecydowanie oddzielić od mocy normatywnej związanej z orzeczeniami sądowymi w zakresie, w jakim stanowią one precedensy, które tworzą lub zmieniają przepisy o zasięgu ogólnym.